Enturn il 1450 ha inventà Johannes Gutenberg il sistem da stampar cun letras moviblas culadas en plum ch’ha revoluziunà la producziun da cudeschs. La vasta derasaziun da stampats en il 15avel/16avel tschientaner ha gidà a popularisar novas ideas umanisticas e refurmatoricas. A medem temp han questas ediziuns gì in effect da normaziun linguistica e pussibilità a linguas pitschnas – sco en il cas dal rumantsch – d’insumma sa far valair sco linguas scrittas. [Tenor e-lir].